Het Kennisportfolio

Welke rol moet de overheid spelen bij de overgang naar quantumveilige technologie in kritieke informatie-infrastructuren?

Het waarborgen van de veilige levering van gegevens en diensten met behulp van kritieke informatie-infrastructuren te midden van het evoluerende technologielandschap is een cruciale maar terugkerende taak. Deze infrastructuren kunnen echter kwetsbaar worden door ontwikkelingen in quantumcomputing en het aanpassen van de infrastructuren met quantumveilige (QS) technologie is anders dan reguliere controle en onderhoud. Organisaties moeten hun cryptografische lagen aanpassen, die fungeren als de fundamentele bouwstenen van infrastructuren. Voor organisaties vormen veel onzekerheden uitdagingen op technologisch, organisatorisch en ecosysteemgebied. Terwijl QS-technologie nieuw is en nog niet beschikbaar is voor implementatie en adoptie, vereisen veranderingen in kritieke informatie-infrastructuren samenwerking tussen meerdere publieke en priv

Wat zijn de benodigde competenties van een informatieprofessional in de praktijk?

Onderzoek naar goede Information Governance practices: nodige competenties van de informatieprofessional binnen de Bestuurskunde

Hoe kunnen we privacy van gevoelige (gezondheids)gegevens waarborgen bij process mining?

Dit onderzoek gaat over het behouden van privacy in gezondheidsprocesgegevens voor process mining, waarbij bestaande privacybehoudende methoden worden geanalyseerd. De impact van deze methoden op process mining resultaten is getest met drie openbare gezondheidsgebeurtenislogs (event logs) een privacybehoudend process mining kader is ontwikkeld. Er volgt een voorstel dat ook privacymetadata omvat om de geschiedenis van privacybehoudende transformaties bij te houden. Toekomstig werk richt zich op toolondersteuning voor deze metadata en de ontwikkeling van privacybewuste process mining algoritmen die er gebruik van maken.

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat process mining algoritmes verbeteren als de data van hogere kwaliteit is?

Een process mining algoritme probeert een nauwkeurig en eenvoudig model te maken van echte processen in de echte wereld op basis van gebeurtenisgegevens. De onderzoekers verwachten dat betere inputgegevens leiden tot betere modellen, maar huidige algoritmes bespreken en garanderen deze relatie vaak niet. Dit artikel pleit voor strengere ontwerprichtlijnen, inclusief eigenschappen die input- en outputkwaliteiten verbinden. We presenteren vier ontwikkelingsstadia met concrete richtlijnen en experimentele validatie, en benadrukken de noodzaak om na te denken over hoe we algoritmische procesontdekking uitvoeren.

Wat zijn de gevolgen van het fenomeen desinformatie op het gezaghebbend beheren en organiseren van de informatiehuishouding van de overheid?

Desinformatie is van alle tijden maar door technologische ontwikkelingen is de vorm en omvang van desinformatie de afgelopen decennia ingrijpend veranderend. Desinformatieactoren manipuleren, decontextualiseren of fabriceren informatie om ontvangers ervan bewust te misleiden. Door de digitale en online mogelijkheden is de verspreiding in potentie enorm en daarmee ook de impact groot.
Gezien deze ontwikkelingen is het voor de overheid des te meer van belang dat de overheidsinformatie duurzaam en gezaghebbend georganiseerd is. Maar ook overheidsinformatie wordt gebruikt in desinformatiecampagnes. Hierdoor krijgt overheidsinformatie een nieuwe, misleidende betekenis en context toegekend. Reconstructie en verantwoording staat hierbij onder druk en kan ook de bijdrage aan waarheidsvinding in bijvoorbeeld parlementaire enquetes of juridische p

In hoeverre draagt de WOO bij aan de verbetering van de digitale ontsluiting van overheidsinformatie

De Wet open overheid (Woo) ligt op dit moment bij de Eerste Kamer. Een kerndoel van die Woo is het vergroten van de actieve openbaarmaking van informatie door de overheid. Daarvoor is het van belang dat de digitale informatiehuishouding van de Nederlandse overheid wordt verbeterd en dat die informatie vervolgens eenvoudig digitaal wordt ontsloten. In dit onderzoek staat de vraag centraal in hoeverre de Woo voldoende kan bijdragen aan het realiseren van dat doel.

Welke ketenprojecten zijn kansrijk en hoe kan de vereiste informatie-infrastructuur in ketens snel en succesvol tot stand brengen?

Samenwerking tussen elfstandige organisaties stelt nieuwe eisen aan de manier van grensoverschrijdende informatisering. Ketenstructuren worden complexer en samenwerking wordt hectischer. Een gemeenschappelijke informatie-\infrastructuur biedt een goede basis voor communicatie in ketens, maar komt vaak niet of moeizaam tot stand. Er is daarom behoefte aan de methode ‘Keteninformatisering’ om te weten welke ketenprojecten kansrijk zijn, en hoe men de vereiste informatie- infrastructuur in ketens snel en succesvol tot stand kan brengen.

Welke metadata moeten minimaal worden vastgelegd in een applicatie of gepubliceerd na een WOO verzoek? Hoe kunnen we metadata meer standaardiseren?

Gemeente Utrecht heeft een metadatamodel gebouwd op basis van MDTO (Metagegevens voor duurzaam toegankelijke overheidsinformatie). Met dit model zorgt de gemeente dat gemeentebreed de metadata meer wordt gestandaardiseerd, de kwaliteit wordt verhoogd, en duurzaam toegankelijk is. Utrecht deelt hun ervaring zodat andere organisaties hier hun voordeel mee kunnen doen. Concreet houdt dit model in dat we onze informatie kunnen indelen in drie categorieën. Per categorie is bepaalde metadata verplicht. Waarbij informatie die bijvoorbeeld blijvend te bewaren is moet voldoen aan de eisen zoals beschreven in MDTO terwijl er bij informatie met een kortere bewaartermijn een beperkt aantal metagegevens verplicht zijn. In het model zijn ook de verplichtingen voor metagegevens vanuit de Woo opgenomen. Denk hierbij aan de Woo-categorieën; taal en docume

Hoe kan de vertaling van wettelijke regels naar specificaties voor ICT-systemen worden uitgevoerd?

De dissertatie beschrijft een aanpak om de vertaling van wetgeving naar ICT te ondersteunen. Het bestaat uit een taalmodel, een wetgevingsvocabulaire en toepassing van de techniek van linked data om de betekenis van wetgeving te duiden. Daarnaast worden op basis van analyse van agile werkwijzen uit de systeem- en softwareontwikkeling, voorstellen gedaan om tot een multidisciplinaire en iteratieve werkwijze te komen in het ambtelijke en parlementaire wetgevingsproces. Dit alles met het oog op het realiseren van wendbare wetgeving, die wendbare wetsuitvoering ondersteunt en de wetgever in staat stelt zijn rol van systeembeheerder optimaal te vervullen.

Wat zijn ‘good practices’ in de informatiehuishouding, die kunnen bijdragen aan een tijdige en kwalitatief goede
afhandeling van Wob-verzoeken?

Het beantwoorden van deze vraag vereist inzicht in hoe de afhandeling van Wob-verzoeken in verschillende organisaties verloopt en in de aspecten van informatiehuishouding die dit proces vertragen dan wel vergemakkelijken. Hiervoor zijn twee vragenlijsten gehanteerd om meer zicht te krijgen op de thematiek en op de mogelijkheden voor verbetering. Deze zijn te vinden als bijlage achterin het rapport.
Voor een goede beantwoording van de onderzoeksvraag is daarnaast een duidelijke definitie nodig. Wij gebruiken de volgende definitie voor informatiehuishouding: de wijze waarop informatie wordt gecreëerd, opgeslagen, verwerkt, ontsloten en verwijderd in termen van informatiesystemen en ICT, informatieprocessen, sturing en organisatie, bemensing en informatieroutines. Onder “een tijdige en kwalitatief goede afhandeling van
Wob-verzoeken” verst

Hoe kan een strategisch opleidingsplan ontwikkeld worden om vorm te geven aan een toekomstbestendige informatiehuishouding?

Een manier om de informatiehuishouding op orde te krijgen en te houden, is met voldoende en goed opgeleide professionals voor het inrichten en uitvoeren van informatiebeheer. Om volwassenheidsniveau 3 à 4 te halen is het noodzakelijk dat organisaties een strategisch opleidingsplan hebben voor informatieprofessionals die werken voor de informatiehuishouding. Zodat het kennisniveau in de organisatie structureel op orde is. Aanleiding van het project
Uit het rapport 'Analyse en Evaluatie Open Overheid Spoor Informatiehuishouding 2022' van het programma Open Overheid blijkt dat meer dan de helft van de rijksorganisaties de (bij)scholing van informatieprofessionals niet op orde heeft. Nader onderzoek van de onderliggende documenten laat zien dat er grote verschillen zijn tussen de organisaties. Ook in de aanmeldingen voor opleidingen bij het L

Welke concrete leerinterventies zijn er nodig voor het inrichten en uitvoeren van informatiebeheer bij informatieprofessionals?

Voldoende en goed opgeleide professionals voor het inrichten en uitvoeren van informatiebeheer zijn cruciaal voor een informatiehuishouding op orde. Maar uit de volwassenheidsmeting in 2022 bleek dat minder dan de helft van de rijksoverheidsorganisaties de (bij)scholing op orde heeft. Daarom is in Q4 2023 het RDDI-project Strategische Opleidingsplannen gestart om dat structureel aan te pakken. Bij Rijkswaterstaat, VWS, DUO, het KNMI en het COA lopen inmiddels pilots. Deze 5 organisaties krijgen een strategisch opleidingsplan, die – belangrijk – gedragen wordt door de organisatie en verbonden is aan de doelstellingen van de organisatie zelf. Op basis hiervan wordt voor andere organisaties een handreiking geschreven voor het opstellen van een strategisch opleidingsplan voor bij- en nascholing van hun informatieprofessionals. Deze komt nog v

Hoe kan het vermogen tot samenwerken in de strafrechtsketen vergroot kan worden, afgebakend op het keteninformatiseringsdomein, dus middels het goed informatiseren van de samenwerking?

De onderzoeksvraag is hoe het vermogen tot samenwerken in de strafrechtsketen vergroot kan worden. Afgebakend op het keteninformatiseringsdomein (dus middels het goed informatiseren van de samenwerking).

Hoe kan innovatie als kwaliteitsonderdeel van producten en diensten met een IT-component slim worden aanbesteed?

Hoe kunnen overheden software en andere technologieën inkopen, die innovatief zijn en werken de aanbestedingsregels belemmerend?

Hoe kan Woogle worden gebruikt om Woo-documenten herbruikbaar te maken voor bijv. de wetenschap?

Woogle is een platform ontwikkeld aan de Universiteit van Amsterdam dat beoogt op één plek alle documenten die zijn vrijgegeven onder de Wet Open Overheid (Woo) vanuit alle bestuursorganen die onder de Woo vallen samen te brengen. Woogle is hierin vergelijkbaar met het informatieregister uit een eerdere versie van de Woo, wat later afgezwakt werd tot het Platform Open Overheidsinformatie
(PLOOI), dat na het BIT-advies van eind 20224 nog verder is afgezwakt tot de Woo-index. De Woo is op moment van publicatie van dit artikel anderhalf jaar van kracht en moet leiden tot steeds meer actieve publicatie van documenten door de bestuursorganen die onder de Woo vallen. Een belangrijk doel achter Woogle is om die documenten herbruikbaar te maken, vooral voor de wetenschap, en in het bijzonder voor grootschalig computerondersteund diachronisch

Hoe worden Woo-dossiers doorzoekbaar gemaakt voor Woo-ambtenaren?

De opvolger van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) is de Wet open overheid (Woo); deze verplicht de overheid om documenten actief en open te publiceren. Dat lukt nu niet vanwege een verkeerde technische invulling van de Woo-dossiers en door de decentrale werkwijze. Een eenvoudige standaard, gebaseerd op de dataprincipes van FAIR, zou dit vrijwel kosteloos kunnen veranderen. IN HET KORT
- Woo-dossiers voldoen niet aan de FAIR-principes van vindbaar, archiveerbaar, uitwisselbaar en herbruikbaar.
- Het invoeren van een standaard die naadloos in het werkproces van de Woo-jurist past kan de problemen oplossen.
- De extra kosten zijn marginaal, en de opbrengsten – zowel voor de maatschappij als voor de overheid – zijn groot.

Hoe kan archivering slimmer worden uitgevoerd met hulp van AI?

Hoe kunnen we met behulp van AI werken aan betere methoden voor selectie en waardering van dossiers en documenten? Verschillende overheidsorganisaties kampen met archiveringsachterstanden en tekort aan personeel. Welke rol kan AI spelen in het inlopen van die achterstanden en het efficiënt en veilig organiseren van de juiste dossiers en faciliteren van toegang daartoe door de juiste partijen?

Hoe is bestaande en verouderde data te doorzoeken op basis van actuele vragen die voortkomen uit een nieuwe wetstekst, zodat de uitvoering daarmee up-to-date kan worden gebracht?

Data legacy en nieuwe wetten. Bestaande en verouderde data te doorzoekbaar te mnaken op basis van actuele vragen die voortkomen uit een nieuwe wetstekst, zodat de uitvoering daarmee up-to-date kan worden gebracht.

In hoeverre kunnen Information System Success modellen uit de private sector worden toegepast in de context van de publieke sector?

Bij het vergelijken van de succespercentages van informatiesystemen in de publieke en private sector blijven overheden over het algemeen achter. Het falen van informatiesystemen (IS) kreeg beperkte aandacht in het openbaar bestuur er is niet veel onderzoek gedaan naar de vraag of IS-succesmodellen uit de private sector kunnen worden toegepast in de context van de publieke sector. Dit artikel beoogt een bijdrage te leveren aan deze onderzoekskloof en concludeert dat ze wel degelijk van toegevoegde waarde kunnen zijn in overheidscontext. Onderzocht wordt of twee IS-succesmodellen kunnen worden toegepast om de oorzaken van het falen van een e-overheidssysteem te bestuderen. Het eerste model is de ´Unified Theory of Acceptance and Use of Technology´; het tweede de ´Updatet Information System Success Model´. De resultaten, gebaseerd op een ver

Hoe kan de AVG worden toegepast in samenhang met de Archiefwet in de dagelijkse praktijk van het informatiebeheer bij de Rijksoverheid?

Anders dan vaak wordt gedacht, spreken Archiefwet en AGV elkaar niet tegen maar zijn ze prima met elkaar te combineren. Wel is het zo, dat een intensieve samenwerking tussen de beide beroepsgroepen nodig is om het beschermen van persoonsgegevens volgens de AVG samen te laten gaan met belangen als authenticiteit en integriteit van informatie, goede bedrijfsvoering en geheugenfunctie van overheid en samenleving volgens de Archiefwet. De Handreiking is gericht op informatiebeheer, dat is het beheer van informatie die uiteindelijk vernietigd moet worden én permanent te bewaren informatie die nog niet is overgebracht naar een archiefbewaarplaats. Ze gaat dus niet over archieven, die in een archiefbewaarplaats worden beheerd. Het concept van de Handreiking is uitgebreid becommentarieerd door de Autoriteit Persoonsgegevens én door het Nationaal