Het Kennisportfolio is een ontmoetingsplek voor informatiegerelateerde onderzoeken voor de overheid, en vaak leiden deze onderzoeken tot een praktisch hulpmiddel om een probleem op te lossen.

Op deze pagina zijn voorbeelden van deze tools opgenomen, probeer ze gerust uit!

 

Uitgelicht:

EmailWijzer

Gerealiseerd door: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koningkrijksrelaties

Binnen deze applicatie is het mogelijk om een serie van vragen te doorlopen om te helpen met bepalen of u uw e-mails wel of niet moet bewaren. Klik hiervoor op de knop ‘vragen’.

Daarnaast zijn er een aantal leuke spelfuncties beschikbaar waar u gebruik van kunt maken (alleen of in teamverband) om het gebruik leuker te maken.

U kunt hierbij punten verdienen per vragenronde die u heeft doorlopen. Onder het kopje ‘profiel’ kunt u terugvinden hoe u het heeft gedaan. Ook kunt u er hiervoor kiezen om de spelfuncties uit te zetten.

 

Zie ook:

6G Future Network Services (FNS)

Gerealiseerd door: Future Network Services (FNS)

Het programma Future Network Services (FNS) investeert in Nederland in de ontwikkeling van 6G-netwerken: in totaal 60 Nederlandse partijen bundelen, onder leiding van TNO, hun krachten in deze publiek-private samenwerking. 

6G is de opvolger van 5G (5e generatie mobiele netwerk) en is de volgende generatie mobiele netwerken die in 2030 op de markt wordt verwacht. 

De wereldwijde ontwikkeling van 6G is volop aan de gang en wereldwijd investeren veel landen en bedrijven hier fors in. Nederland loopt voorop in de ontwikkeling van communicatietechnologie en wil ook bij de ontwikkeling van 6G een toppositie innemen. De ontwikkeling van 6G draagt bij aan de digitale autonomie en duurzaamheid van Nederland en de Europese Unie. Daarom investeert de overheid in deze ontwikkeling.

Het 6G-netwerk biedt hogere snelheden, grotere capaciteit en grotere veiligheid dan 5G en 4G. Naar verwachting wordt 6G 300 keer sneller dan de meest geavanceerde 4G-netwerken. Daarnaast gaat 6G niet alleen voor communicatie gebruikt worden, maar ook voor lokalisatie met behulp van radarwaarneming. Dat biedt bijvoorbeeld de mogelijkheid om verkeersstromen beter te sturen. Ook zal AI helpen om verstoringen of een snel toenemende vraag naar capaciteit snel te ontdekken en op te lossen.

Voor de ontwikkeling van 6G wil Do IoT Fieldlab 'testbeds' ontwikkelen. Met eigen 6G-installaties, met workshops voor bedrijven en (semi-)overheden en met het samenbrengen van partijen. 

ASReview

Gerealiseerd door: Universiteit Utrecht

Het markeert het begin van veel doctoraatsprogramma's, en een flinke uitdaging voor allerlei soorten onderzoekers: de systematische review. Dit soort gestructureerd literatuuronderzoek vergt veel tijd en mankracht. Er gloort echter hoop aan de horizon: de nieuwe, op machine learning gebaseerde Automated Systematic Review-applicatie kan onderzoekers veel werk besparen. De technische kant van de zaak is al operationeel: de ontwikkelaars hebben onlangs de Victorine Initiative-prijs gewonnen als erkenning voor hun werk. De volgende stap voor het team is om het programma geschikt te maken voor eindgebruikers.

Beslishulp datavolwassenheid

Gerealiseerd door: Kenniscentrum van de Interbestuurlijke DataStrategie

Veel overheden zijn overtuigd van het belang van datagedreven werken en starten een traject om een datagedreven organisatie te worden. Hoe pak je dat aan? Een doordachte aanpak helpt deze organisatieverandering. De beslishulp datavolwassenheid schetst handelingsperspectief en ondersteunt de uitwerking van de aanpak.

De Bubbelmachine

Gerealiseerd door: Hogeschool van Amsterdam

Berichten die je ontvangt via Facebook, Instagram of Twitter worden bepaald door algoritmes die zoveel mogelijk inspelen op je persoonlijke interesses (of die van je vrienden). Het kan leiden tot situaties waar je alleen nog je eigen mening hoort en ziet: de filterbubbel.

Filterbubbels spelen een rol in het verspreiden van desinformatie, maar hoe ze precies werken is moeilijk te begrijpen. De Hogeschool van Amsterdam ontwikkelde een simulator die hier meer inzicht in geeft. Met dit project ontwikkelen ze ‘De Bubbelmachine’, een gebruiksvriendelijke online versie van de simulator.

Hiermee kunnen journalisten, onderzoekers en andere geïnteresseerden de verspreiding van desinformatie via online platforms nabootsen, visualiseren, vergelijken en analyseren.

De Ethische Data Assistent (DEDA)

Gerealiseerd door: Utrecht Data School, Universiteit Utrecht

De Ethische Data Assistent (DEDA) is een instrument dat helpt ethische knelpunten op te sporen en om een gevoel te ontwikkelen voor waardeconflicten binnen een dataproject.

 

Ook kan DEDA helpen inzicht te creëren in (publieke) waarden die worden geraakt, of om een ethisch besluitsvormingsproces te documenteren. DEDA is ontwikkeld in nauwe samenwerking met data analisten van de Gemeente Utrecht. DEDA helpt bij het verantwoordelijk om te gaan met data, modellen, algoritmen en meer.

DNS2Vec

Gerealiseerd door: SIDN Labs

SIDN Labs onderzoekt hoe kunstmatige intelligentie (AI) kan helpen om patronen in internetverkeer beter te begrijpen. 

Een belangrijke voorwaarde voor het toepassen van machine learning (ML) is de aanwezigheid van een informatieve, door computers begrijpbare, beschrijving van het concept waarover een inschatting wordt gemaakt. 

DNS (Domain Name Server) is het systeem dat internetdomeinnamen omzet naar IP-adressen en met DNS2Vec, een methode gebaseerd op machine learning, wordt het DNS-verkeer geanalyseerd. DNS2Vec helpt om verdachte activiteiten, zoals cyberaanvallen en malware, sneller op te sporen.  

Door patronen in DNS-data te herkennen, kan afwijkend gedrag worden ontdekt zonder vooraf precies te weten waarnaar wordt gezocht. Dit maakt het makkelijker om het internet veiliger en stabieler te houden.
 

DNSSEC

Gerealiseerd door: SIDN Labs

SIDN Labs heeft een testomgeving opgezet om te onderzoeken hoe het internet veilig kan blijven in het tijdperk van quantumcomputers. Ze richten zich op DNSSEC (Domain Name System Security Extensions), een beveiligingsmethode voor het internet. DNSSEC zorgt ervoor dat als je een website bezoekt, je echt op de juiste site uitkomt en niet op een nepversie die je probeert te misleiden.  

DNSSEC doet dit door digitale handtekeningen toe te voegen aan DNS-gegevens (het "adresboek" van het internet). Deze handtekeningen maken het moeilijker voor kwaadwillenden om internetverkeer om te leiden naar frauduleuze websites. Dit helpt bijvoorbeeld om phishing en andere aanvallen te voorkomen.

Quantumcomputers kunnen deze beveiliging in de toekomst kraken, daarom testen ze nu quantumveilige cryptografie.  

Met deze testomgeving kunnen onderzoekers en internetexperts experimenteren met nieuwe beveiligingsmethoden en beter begrijpen hoe het internet voorbereid kan worden op een toekomst met quantumcomputers. Dit helpt om tijdig sterke en veilige oplossingen te ontwikkelen.

Effectieve Cyberweerbaarheid

Gerealiseerd door: NCSC

Dit hulpmiddel helpt om veilig digitaal gedrag van de medewerkers in jouw organisatie te bevorderen.

Alleen kennis over cyberaanvallen is daarvoor niet genoeg.

Voor het verbeteren van veilig digitaal gedrag in jouw organisatie is dan ook meer nodig dan een bewustwordingscampagne of een verplichte e-learning. Herken je dat en wil je aan de slag met wat wel werkt?
Deze publicatie gidst je ernaartoe.

EmailWijzer

Gerealiseerd door: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koningkrijksrelaties

Binnen deze applicatie is het mogelijk om een serie van vragen te doorlopen om te helpen met bepalen of u uw e-mails wel of niet moet bewaren. Klik hiervoor op de knop ‘vragen’.

Daarnaast zijn er een aantal leuke spelfuncties beschikbaar waar u gebruik van kunt maken (alleen of in teamverband) om het gebruik leuker te maken.

U kunt hierbij punten verdienen per vragenronde die u heeft doorlopen. Onder het kopje ‘profiel’ kunt u terugvinden hoe u het heeft gedaan. Ook kunt u er hiervoor kiezen om de spelfuncties uit te zetten.

FSC policy builder

Gerealiseerd door: Digilab, BZK

Federatieve Service Connectiviteit (FSC) is een standaard voor veilige digitale gegevensuitwisseling en de FSC policy builder is een kant en klare tool die meteen gebruikt kan worden.  

Digilab heeft een tool ontwikkeld om het maken en beheren van regels die gegevensuitwisseling beperken, zogenaamde "policies". FSC zorgt voor de autorisatie van de vragende partij: een verzoek wordt wel of niet doorgelaten. Daarnaast is er vaak sprake van authenticatie: de vragende gebruiker of partij wordt gecontroleerd op bevoegdheden om de data te mogen inzien.

Gratis introductiecursus Digitale Vertalingen

Gerealiseerd door: Digitale Vertalingen

In de introductiecursus nemen we je in vogelvlucht mee langs thema's die bij digitale vertalingen van belang zijn. Voor elke (aankomende) professional die geïnteresseerd is in rechtmatige, rechtvaardige, effectieve en gebruiksvriendelijke overheidsdienstverlening.

Impact Assessment Mensenrechten en Algoritmes

Gerealiseerd door: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Universiteit Utrecht

Dit impact assessment voor mensenrechten bij de inzet van algoritmen (‘IAMA’) is een instrument voor discussie en besluitvorming voor overheidsorganen. Het instrument maakt een interdisciplinaire dialoog mogelijk door degenen die verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling en/of inzet van een algoritmisch systeem. Primair is de opdrachtgever verantwoordelijk voor het (laten) uitvoeren van het IAMA.

Innovatie Maturity Scan

Gerealiseerd door: Studenten van Rijksorganisatie voor Ontwikkeling, Digitalisering en Innovatie

De Innovatie Maturity Scan is een scan om de innovatievolwassenheid van een organisatie te meten. Hoe innovatievolwassen is jouw organisatie?

 

Vijf segmenten
Met de Innovatie Maturity Scan kunnen managers en medewerkers, snel en eenvoudig, zien hoe hun organisatie er op het gebied van innovatiemanagement voor staat. De scan behandelt vijf segmenten: leiderschap, cultuur, sociaal, uitvoering en sturing. Meer informatie hierover vind je onder aan de pagina bij: Vijf segmenten van de Innovatie Maturity scan.

 

Heldere inzichten
De scan levert een praatplaat op, een visueel verslag dat de kern van je innovatievraagstuk helder maakt en aanzet tot actie. De inhoud is gebaseerd op van een meting onder een geselecteerd aantal deelnemers – vaak een mix van managers en medewerkers – die betrokken zijn bij innovatie binnen je organisatie.  

 

Startpunt voor innovatie
De inzichten van de praatplaat kunnen gebruikt worden om een eigen, organisatie specifieke aanpak te ontwikkelen. Of om innovatiemanagement binnen de organisatie verder te professionaliseren. Hij is niet bedoeld als checklist of keurslijf, maar als startpunt of referentie voor de innovatiedoelstellingen van jouw organisatie. 

 

Zelf aan de slag
Voor iedereen die meer wil leren over de werking van de scan is er een 'zelf-scan' beschikbaar. Deze kun je vrij eenvoudig zelf doen.

Introductiespel over informatiehuishouding

Gerealiseerd door: IDDI Lab

Middels dit spelen leer je wat de term informatiehuishouding nou eigenlijk inhoudt.

Ipmlab

Gerealiseerd door: Koninklijke Bibliotheek

Ipmlab (Image Portable Media Like A Boss) is een handig hulpmiddel om de inhoud van oude opslagmedia, zoals floppy disks, USB-sticks en harde schijven, veilig te bewaren. Het wordt gebruikt om digitale gegevens uit de collectie van de Koninklijke Bibliotheek (KB) te redden.

Ipmlab maakt hierbij gebruik van krachtige software (zoals Ddrescue en Aaru) om bestanden van deze media te kopiëren. De opgeslagen gegevens worden georganiseerd in overzichtelijke pakketten, met daarin een lijst die informatie bevat over elk opslagmedium, zoals:
- Een koppeling naar een record in de KB-catalogus.
- Een volumenaam als de inhoud over meerdere media verspreid is.
- Een statusindicator die aangeeft of het kopiëren gelukt is.
Zo helpt Ipmlab om belangrijke digitale gegevens te bewaren en toegankelijk te houden.

Ipmlab is gecodeerd in Python en werkt vooralsnog alleen op het besturingssyteem van Linux.

Meetgids datavolwassenheid

Gerealiseerd door: Kenniscentrum van de Interbestuurlijke DataStrategie

Datavolwassenheid verwijst naar het vermogen van je organisatie om data effectief te verzamelen, beheren, analyseren en in te zetten ter ondersteuning van transparante, onderbouwde (beleids)keuzes. Het verwijst naar een proces van voortdurende verbetering van je organisatie, met als uiteindelijke doel het versterken van de aanpak van maatschappelijke opgaven.

Privacy-by-Design Maturity

Gerealiseerd door: Universiteit Utrecht - AI Lab for Public Services

Beoordeel uw Privacy-by-Design volwassenheid, identificeer zwakke punten en ontwikkel een verbetertraject via ons focusgebied volwassenheidsmodel.

SOARCA-tool

Gerealiseerd door: TNO

Omdat cyberaanvallen in aantal, snelheid en vernuft toenemen, is het steeds moeilijker ze vroegtijdig waar te nemen, te analyseren en af te slaan. Hiervoor is automatisering van cyber security operaties nodig. TNO lanceert daarom een open source tool die bedrijven en organisaties in staat stelt te experimenteren met geavanceerde technologie voor automatische beveiliging tegen en herstel na cyberaanvallen. De tool speelt ook een grote rol in twee Europese projecten, waarin TNO samen met partners onderzoek doet om zo snel en gefundeerd mogelijk op cyberdreigingen en cyberaanvallen te reageren.

Toetsingskader 'Aandacht voor algoritmes'

Gerealiseerd door: Algemene Rekenkamer

Het toetsingskader 'Aandacht voor algoritmes' is een praktisch instrument waarmee (overheids)organisaties kunnen toetsen of algoritmes voldoen aan bepaalde kwaliteitscriteria én of de risico’s voldoende in beeld zijn en/of worden beperkt.

Het toetsingskader is in eerste instantie bedoeld als controle achteraf voor auditors (controleurs en toezichthouders). Het toetsingskader laat de risico’s zien van het beoordeelde algoritme. Auditors kunnen de uitkomsten van de toetsing gebruiken in hun rapporten aan de gecontroleerde (overheids)organisatie en aanbevelingen doen voor verbetering.

Voor (overheids)organisaties die gebruikmaken van algoritmes, is het toetsingskader een praktisch instrument met concrete punten waarop auditors deze algoritmes kunnen toetsen.

Daarnaast moet het gebruik van het toetsingskader ook leiden tot meer inzicht in algoritmes.

Toolkit Informatiehuishouding (IHH)

Gerealiseerd door: RDDI en gedragsbureau Duwtje

De toolkit bestaat uit 3 werkbladen – voor 3 sessies – en aanvullende materialen, waaronder instructievideo’s. Elke sessie heeft een specifiek doel:

  • Sessie 1: het ontwikkelen van een plan van aanpak.
  • Sessie 2: knelpunten ophelderen met een IHH-expert.
  • Sessie 3: afspraken vastleggen in 5 ‘eigen’ geboden.

     

     

    In de praktijk